Benfotiamina a powikłania późne cukrzycy

W przebiegu cukrzycy dochodzi do uszkodzenia komórek i naczyń krwionośnych, co prowadzi do powstawania poważnych powikłań, takich jak:

• retinopatia cukrzycowa, która jest najczęstszym powodem utraty wzroku u osób powyżej 65 roku życia.
• zawał serca, który jest przyczyną większości zgonów w Polsce.
• nefropatia cukrzycowa, która prowadzi do niewydolności nerek i jest główną przyczyną dializ. 
• neuropatia, która uszkadza nerwy obwodowe i prowadzi do zespołu stopy cukrzycowej oraz amputacji.

Podstawą leczenia cukrzycy jest utrzymywanie prawidłowego poziomu cukru we krwi za pomocą diety cukrzycowej i leków przeciwcukrzycowych, ale w profilaktyce powikłań nieocenioną rolę odgrywa również benfotiamina.

Niestety poziom tiaminy u osób chorych na cukrzycę jest nawet 75% niższy niż u osób zdrowych. Niedobór witaminy B1 może wystąpić też w następujących przypadkach: nieprawidłowe żywienie ubogie w witaminę B1, intensywna dieta odchudzająca (głodowa), hemodializa oraz przewlekły alkoholizm (alkohol blokuje wchłanianie witaminy B1) i powikłania wynikające z przewlekłego alkoholizmu (leczenie neuropatii alkoholowej). Podawanie benfotiaminy jest skuteczne również w leczeniu angiopatii (chorób związanych z uszkodzeniem naczyń krwionośnych).

PRZEGLĄD TEMATÓW

Tiamina znajduje się w wielu produktach spożywczych, tak więc stosując zdrową, zbilansowaną dietę, trudno nabawić się niedoboru tej witaminy. Pewne grupy pacjentów narażone są jednak na deficyty tego związku w organizmie. Należą do nich osoby nadużywające alkoholu, osoby stosujące restrykcyjne diety odchudzające, osoby starsze, pacjenci po zabiegach chirurgicznych, chorzy na nowotwory, kobiety w ciąży oraz matki karmiące. Problem ten może dotyczyć również sportowców wyczynowych, osób pracujących fizycznie, pijących duże ilości kawy i herbaty (związki zawarte w tych napojach przyczyniają się do rozpadu tiaminy w wyniku działania zawartego w nich enzymu – tiaminazy), wegetarian, a także osób chorujących na cukrzycę.

Objawami łagodnego niedoboru tiaminy są zmęczenie, zaburzenia nastroju i koncentracji, utrata apetytu, osłabienie siły mięśniowej i zaburzenia pracy układu sercowo-naczyniowego. Są to jednak objawy dość niecharakterystyczne. Do bardziej swoistych i częstych należą zaburzenia funkcjonowania nerwów obwodowych, tak zwane neuropatie, które powodują zaburzenia czucia, drętwienie, mrowienie oraz przeczulicę.

W przypadku znaczących niedoborów tiaminy może dojść do rozwoju choroby beri-beri, która charakteryzuje się zaburzeniami oddychania i rytmu serca, a także porażeniem i zaburzeniami funkcjonowania mięśni.

Podstawową rolą witaminy B1 w profilaktyce rozwoju powikłań cukrzycy jest hamowanie glikacji białek i powstawania tak zwanych końcowych produkcji glikacji (AGE). Glikacja to proces charakterystyczny dla nieunormowanej i nieleczonej cukrzycy, w której stale podwyższony poziom glukozy we krwi wpływa na przemianę białek. W ten sposób powstają wspomniane wcześniej AGE. Ich obecność w naczyniach jest toksyczna przede wszystkim dla komórek tworzących ściany naczyń krwionośnych, a także nerwów obwodowych.

W wyniku oddziaływania końcowych produktów glikacji dochodzi do uszkodzeń drobnych naczyń krwionośnych – mikroangiopatii, a to może prowadzić do rozwoju zaburzeń funkcjonowania nerek – nefropatii i wzroku – retinopatii. Kumulacja AGE prowadzi również do uszkodzeń struktur nerwowych i powstania polineuropatii cukrzycowej, której objawami są ból, kłucie, mrowienie i przeczulica, głównie na skórze kończyn. Uszkodzenie dużych naczyń, nazywane makroangiopatią, związane jest przede wszystkim ze wzrostem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych np. zawału serca.

Tiamina jest też niezbędna w procesie przemiany węglowodanów i białek, który zwykle ulega zaburzeniom w przypadku chorych na cukrzycę.

Podstawowym źródłem tiaminy w organizmie ludzkim jest dieta, a związek ten powinien być dostarczany regularnie pod postacią zdrowych, zbilansowanych posiłków. Do produktów spożywczych bogatych w witaminę B1 zaliczamy przede wszystkim nasiona słonecznika, rośliny strączkowe, wieprzowinę, polędwicę, szpinak, brukselkę, szparagi, ziemniaki, awokado, kapustę, arbuzy, mandarynki, kasze, chleb żytni oraz ryby. 

U osób stosujących restrykcyjne diety odchudzające bardzo szybko dochodzi do rozwoju różnych niedoborów składników odżywczych. W przypadku niektórych witamin i minerałów bardzo szybko dochodzi do powstania deficytu, ponieważ nie są one magazynowane w organizmie. Takim związkiem jest właśnie tiamina, substancja rozpuszczalna w wodzie, której nadmiar niewykorzystany przez komórki organizmu na bieżąco wydalany jest wraz z moczem, a tym samym nie ma możliwości magazynowania go i korzystania z tych zapasów podczas niedoborów pokarmowych.

Tiamina jest związkiem dostępnym powszechnie w różnych pokarmach, jednak ze względu na swój charakter chemiczny nie może być magazynowana w organizmie, a jej zapasy bardzo szybko się wyczerpują. Do częstego niedoboru tej witaminy dochodzi u osób nadużywających alkoholu i jest to złożony problem.
Po pierwsze, alkoholicy często źle się odżywiają, stosując niezdrową i niezbilansowaną dietę, z brakiem składników odżywczych (w tym oczywiście tiaminy).
Poza tym w wyniku przewlekłego stosowania alkoholu dochodzi w organizmie do zachwiania procesów odżywiania: przede wszystkim trawienia i wchłaniania, wykorzystywania, magazynowania oraz wydalania witamin i minerałów. Alkohol hamuje rozkład substancji pokarmowych na proste związki, które mogą być przyswojone, wpływa na zmniejszenie wydzielania soków trzustkowych, uszkadza również komórki żołądka i jelit.
U osób nadużywających alkoholu stwierdza się też zaburzenia procesu przekształcania tiaminy w jej aktywną postać – pirofosforan. To właśnie u alkoholików najczęściej dochodzi do rozwoju beri-beri, choroby spowodowanej przez niedobór witaminy B1.

© 2016 Woerwag Pharma Polska Sp. z o. o. - Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia produktów leczniczych. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą. Przed użyciem produktów leczniczych prezentowanych na stronie pacjent musi skonsultować się z lekarzem i farmaceutą oraz zapoznać się z informacją dołączoną do leku. Pełne informacje dotyczące produktów leczniczych prezentowanych na stronie internetowej znajdują się w Charakterystyce Produktu Leczniczego oraz w ulotce dołączonej do produktu leczniczego. Proszę również zwrócić uwagę na informacje dotyczące praw autorskich.