Witamina B12 – ważna ochrona dla mocnych nerwów

PRZEGLĄD TEMATÓW

Witamina B12 jest niezbędna do prawidłowego działania układu nerwowego, ponieważ bierze udział w procesach tworzenia nowych komórek i metabolizmu tłuszczów. Jest niezbędna do regeneracji i tworzeniu osłonek włókien nerwowych (tak zwanej otoczki mielinowej), które pełnią rolę izolatora elektrycznego komórek nerwowych i zapewniają prawidłowe i skuteczne przewodnictwo nerwowe. 

Noworodki i dzieci potrzebują witaminy B12, by rosnąć i prawidłowo się rozwijać. Rodzice muszą dbać o to, by zaspokajać ich zapotrzebowanie na witaminę B12 wraz z dietą. Osoby starsze i weganie są szczególnie narażeni na niedobory witaminy B12. Weganie nie spożywają pokarmów pochodzenia zwierzęcego, a ich dieta może być uboga w witaminę B12, z kolei u osób w starszym wieku mogą występować zaburzenia wchłaniania witaminy B12, jak również nieprawidłowo zbilansowana dieta. Upośledzenie wchłaniania witaminy B12 może towarzyszyć niektórym chorobom przewlekłym, takim jak cukrzyca, niewydolność nerek lub demencja. Zaburzenia wchłaniania są częstym działaniem niepożądanym leków, zwłaszcza w terapii przewlekłej. Osoby chore na zapalenie błony śluzowej układu pokarmowego lub inne choroby układu pokarmowego nie są w stanie wytwarzać substancji niezbędnych do prawidłowego wchłaniania z pożywienia witaminy B12, która zostaje wydalona z organizmu.

Czynniki ryzyka niedoboru witaminy B12 mogą nasilać się wraz z wiekiem. Na niedobór witaminy B12 cierpi 2-5% młodych Europejczyków i aż 30% osób powyżej 65 lat. Wśród mieszkańców domów opieki wskaźnik niedoboru witaminy B12 wynosi około 40%.

Jeżeli niedobór witaminy B12 zostanie zdiagnozowany zbyt późno – bez względu na przyczynę – może grozić nieodwracalnym uszkodzeniem nerwów.

Niedobór witaminy B12 początkowo objawia się apatycznością i zmęczeniem oraz dolegliwościami nóg. Zaburzenia nerwów w rdzeniu kręgowym mogą wywoływać fałszywe wrażenia czuciowe w kończynach dolnych, takie jak pieczenie lub drętwienie stóp oraz uczucie ucisku w łydkach. Jako że niedobór witaminy B12 wpływa też na pracę mózgu, neuroprzekaźników i hormonów, mogą wystąpić problemy z koncentracją i pamięcią oraz depresja.

Jeżeli niedobór witaminy B12 nie zostanie rozpoznany wystarczająco wcześnie, mogą pojawić się poważne zaburzenia neurologiczne i neuropsychiatryczne, które mogą nasilać się i wywołać demencję lub schizofrenię. Zaburzenia układu nerwowego mogą prowadzić do obniżenia i upośledzenia sprawności fizycznej, a nawet paraplegii. Przyczyną tego typu objawów jest zwyrodnienie powrózkowe rdzenia kręgowego, czyli uszkodzenie rdzenia kręgowego w wyniku ubytków w otoczkach nerwowych. Jeżeli niedobór witaminy B12 uda się zdiagnozować odpowiednio wcześnie, uszkodzenie nerwów można do pewnego stopnia cofnąć. Jednak jeżeli objawy niedoboru witaminy B12 są zbyt zaawansowane, uszkodzenie nerwów może być nieodwracalne. Niedoboru witaminy B12 nie można zatem lekceważyć i należy stosować odpowiednią profilaktykę.

Proces wchłaniania witaminy B12 z pożywienia do krwiobiegu przebiega w kilku etapach: Kiedy pożywienie trafia do żołądka, witamina B12 zawarta w pokarmie łączy się z tak zwanym czynnikiem wewnętrznym. Następnie wchłania się do krwiobiegu w jelicie cienkim. Duża część witaminy B12 może przenikać przez ściany jelita, nie łącząc się uprzednio z czynnikiem wewnętrznym. Zaledwie 20% witaminy B12 krążącej we krwi ma postać biodostępnej holotranskobalaminy (w skrócie HoloTC). W badaniach krwi oznacza się zarówno aktywną, jak i nieaktywną postać witaminy B12 we krwi, zatem ich wyniki mogą być na mylące i utrudniać rozpoznanie niedoboru witaminy B12. Jeżeli mamy do czynienia z osobą z grupy wysokiego ryzyka i z podejrzeniem niedoboru witaminy B12 ze względu na występujące objawy, należy wykonać dwuetapowe badanie krwi, w którym oznacza się zawartość holotranskobalaminy oraz stężenie produktów metabolizmu wskazujących na niedobór witaminy B12, takich jak kwas metylomalonowy i homocysteina. Jeżeli wynik obu badań jest niekorzystny i wskazuje na niedobór witaminy B12, należy jak najszybciej wdrożyć odpowiednie leczenie. 

Witamina B12 jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, choć zapotrzebowanie organizmu na tę substancję jest stosunkowo niewielkie. Zalecana dzienna dawka witaminy B12 u zdrowych dorosłych wynosi 3 µg. Dzieci potrzebują nieco mniej witaminy B12, a kobiety w ciąży i karmiące powinny spożywać od 3,5 do 4 µg witaminy B12 dziennie.

Dieta wegańska lub nieprawidłowo zbilansowana może zawierać zbyt małe ilości witaminy B12. Na szczęście niedobory witaminy B12 można łatwo uzupełnić właściwą dietą lub suplementacją. Witamina B12 jest wytwarzana przez mikroorganizmy i występuje niemal wyłącznie w produktach pożywienia zwierzęcego. Najlepszym źródłem witaminy B12 jest wątróbka, w której jest magazynowana. Wśród innych produktów bogatych w witaminę B12 można wymienić mięso, ryby, mleko i nabiał. Osoby spożywające wyłącznie produkty roślinne powinny rozważyć przyjmowanie suplementów diety (które są zasadniczo produktami wegańskimi). W przypadku rozpoznania niedoboru witaminy B12 należy przyjmować odpowiednie leki w ramach terapii przepisanej przez lekarza.

Należy w pierwszej kolejności ustalić przyczynę upośledzonego wchłaniania witaminy B12. Wśród przyczyn można wymienić zaburzenia wytwarzania czynnika wewnętrznego w żołądku lub obniżone wchłanianie wywołane przez leki, takie jak metformina, które stosuje wiele chorych na cukrzycę typu 2. Długotrwała farmakoterapia może wpływać na wchłanianie wielu witamin, ale można temu zaradzić, zwiększając codzienną podaż witaminy B12.

© 2016 Woerwag Pharma Polska Sp. z o. o. - Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia produktów leczniczych. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą. Przed użyciem produktów leczniczych prezentowanych na stronie pacjent musi skonsultować się z lekarzem i farmaceutą oraz zapoznać się z informacją dołączoną do leku. Pełne informacje dotyczące produktów leczniczych prezentowanych na stronie internetowej znajdują się w Charakterystyce Produktu Leczniczego oraz w ulotce dołączonej do produktu leczniczego. Proszę również zwrócić uwagę na informacje dotyczące praw autorskich.